BELGELERLE HÂMİDELİ  (Şarkî) KARA AĞAC’ının ZENGİLER KÖYÜ TARİHİ

(1475’ten 1842’ye)

 

Hazırlayan: Bekir YALÇINKAYA

Araştırmacı Gazeteci Yazar Şair

Ankara Yerel Gazeteciler ve Yazarlar Derneği Genel Sekreteri

 

A-Şarkî Kara Ağac Hakkında

   Hâmid Livâsı’nda Türkmen Soyumuz’un gelip yerleştiği ve barındığı bölgeler içinde vukuubulan Miryeokefalon Savaşı, kendine has ve hasletkâr bir özellik taşır. Yalvac, Eğirdir ve Kara Ağac ekseninde Malazgirt’ten sonra burada açılan 2. Kapı, Anadolu’da Bizans mallığının umudlarına tarihler boyunca ilelebet sed çekecektir.

   Bölgedeki Beyşehir Gölü, İlhanlı Beğlerbeği Emir Çoban’ın oğlu Demirtaş’ın eliyle, Eşrefoğulları’nın Hâkimi Süleyman Bey’i boğmak suretiyle bu beyliğin hükmünü kaybettiren bir med-cezir merkezidir. (1)

   Kubad-ı Âbâd, Yenişar’da Bademlü’nün ‘Dünya Cenneti’ sıfatıyla Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubad’ın kâh istirahat, kâh Karamanoğulları’nın belâlarından sığınma mekânı olan bir tahkimli saraydır. Eğirdir akıllı, silâhşör ve iradeli bir Bey olan Hâmid’in açtığı Uluborlu Merkez yolundan, bir asır boyunca yol alıp Bizans Küffarı’na yol vermeyen bir Feleküddin neslin beylik vazifesi sürdürdüğü muazzam bir kaledir.

  ..Ve tarihini öncelikli ele alacağımız Doğu’nun Kutsal Kara’lı Ağac’ı olan Şarkî Kara Ağac, başına gelen ve gelecek olan musibetlerden kurtulmak adına Osmanlı Sultanı I. Murad Han’a satılışına Neşrî’nin: “Ben ol ahdun üzerin tururın didi. Pes Ak-Şehir’i ve Beğ-Şehri’ni ve Yalavac’ı ve Kara Ağac’ı ve Isparda’yı, bu altı pare şehri şer’i mekdupla satubazar itdiler” diyerek not düştüğü Söğüd gölgesinde huzur bulan bir nefsihaneler beldesidir. İşte bu çağların içinden gelen Neâpolis evvelli Kara Ağac; Anadolu şehirleri içinde, en evvel tarihi itibariyle ilk defa Büyük İskender’in M.Ö. 334 yıllarında gerçekleştirdiği Doğu Seferi’nin ardından ticaret şehri olarak kurulmuş bir şehirdir. Neâpolis, yani Yenişehir adıyla iskân olunan Zengibar Köyü’nün zirvesindeki 1181 rakımlı ilk dağ ve yamaç şehrini kuranlar ise (2) M.Ö. 3020 senesinde Asya’dan göç ederek Anamas Dağı’nın Gelendost tarafına nazır 2100 metre yüksekliğindeki (3) alanda Başkent Massalar şehrinin de kurucuları olan Massalar, yani Luviler’dir. Neâpolis’in önemli diğer antik emarelerinden birisi de Kızıldağ mevkîindeki Silindi şeklinde yanlış telâffuz ettiğimiz Selendi’dir. Selendi; Neâpolis devri itibariyle Sallı Massalar’ın şehri Salında demek olup Selendi adı ise Kara Ağac’a yerleşen Türkmenler tarafından XV. Asırdan itibaren kullanılan ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) kaynaklarında Sollar ile birlikte yazılan bir karyedir.

    M.Ö 4000 yılından itibaren bölgenin hâkim güçleri Hititlerdir. Hitit Kralı Anitta, anası Anapa’nın adını verdiği Anabora şehrini ise bugün Salur Sivrisi olarak bilinen Enevre’de kurmuş, zamanla Toroslar’ın başlangıç noktasındaki bu dağa da Maskot Anası manâsına gelen ‘Anamas’ adını vermiştir. (4) Anabura, Büyük İskender ile sağlanan merkezi otorite ve polisi aşan çok şehirli bir teşekkül olan Tetrapolis’in 4. üyesi olmuş, Strabun’da geçen on üç Pisidya şehrinden birisidir. Anabura’dan kalan harabeler, bugün ilçenin güneybatı tarafındaki Salur Köyü’nün batı istikâmetinde rakımı 800 metre olan Kızık kale Dağı’ndaki geniş bir alandadır. Bu antik Anabura’yı Hüseyin Şekercioğlu Anitta’ya dayandırırken, Isparta İl Turizm Müdürlüğü de Roma Devri eseri olarak değerlendirmişlerdir.

   Hititler’in ardından Türk menşeinden olan Marmanatlı Sümerler, sonra Ağralı Aka Türkleri, M.Ö. 1530’dan itibaren Frigyalılar, M.Ö. 800’den itibaren İyonlar, M.Ö. 600’den itibaren Lidyalılar ve M.Ö. 546’dan itibaren de Persler bu bölgeye hâkim olan güçlerdir. 530 yılına kadar Göller Bölgesine hâkim bir diğer güç ise Pisidia Krallığı’dır ve Persler bu krallıktan sonra bölge hâkimiyetinde yer almışlardır. (5) Bölge, 334’ten itibaren Persler’in Balkanlar’daki İskitler’e kadar uzanan hâkimiyetine son veren Büyük İskender ile tanışır ve Makedonya Kralı Büyük İskender’in devrinde ticarî amaçla Neâpolis şehri kurulmuştur.

   Bugünkü Şarkî Kara Ağac ilçe merkezi (Zengiler) civarında olduğu bilinen antik şehir Neâpolis’ten Naturalis Historia adlı eserinde (VI 47) ilk bahseden kişi Plinius’tur. Plinius, antik şehrin Galatia’da olduğuna işaret ederken, Hierosdes ise (672,3) Psidya’da bulunduğundan bahsetmektedir. Ptolomaios ise (V 49), şehri Pisidia’nın Galatia’ya yakın kısmında gösterir. Neâpolis, Beyşehir Gölü’nün kuzeyinde Antiokheia’dan (Yalvac) Likaonya ve Pamphilya’ya giden Roma yolu üzerindedir. Neâpolis’in Apollonia (Uluborlu) ile aynı tarihlerde Trakyalı Kolonistler tarafından kolonize edildiği anlaşılmaktadır. MS III. yüzyıla ait bir kitâbeden bölgede bir Tetrapolis’in olduğu bilinmektedir. Tetrapolis; Yunanca’da dört kent ya da ülkeden oluşan siyasî ve ticarî birliğe verilen bir ad olup Neâpolis de Roma İmparatorluk döneminde bölgede kurulan Tetrapolis’in bir üyesidir. Tetrapolis, Tetrapolis’in üyelerinden Altada (yeri bilinmiyor), Anabura (Enevre) ve Neâpolis (Şarkî Kara Ağac) bilinmekte; fakat dördüncü şehrin ismi bilinmemektedir. A.H.M. Jones, bu dörtlünün Cillanian Ovası Tetrapolisi olabileceğine işaret etmektedir. (6)

   Anabura ise Strabon’da; Şarkî Kara Ağac Salur Köyü’nün güneyinde, Belceğiz Köyü’nün batısında yer alan antik şehrin adı olarak geçmektedir. MÖ. I. yüzyılın ilk çeyreği içinde Strabon’un Geographika isimli eserinde kent halkından Anabouralılar diye bahsedilmektedir. Halbuki Naturalis Historia (Doğa Tarihi) isimli eserini MS 75 yılları civarında yazan Plinius, aynı bölgeyi anlatırken sadece Neâpolis kentinden söz eder. Buradan da anlaşılıyor ki, MS. I. yüzyılda yeni kurulan Neâpolis bölgedeki Anabura’nın adının sönükleşmesine ve önemsiz bir kent durumuna düşmesine sebeb olmuştur. Şehir Roma İmparatorluk döneminde bölgede kurulan Tetrapolis’in bir üyesidir. J. R.Sterrett, Beyşehir Gölü’nün kuzeybatısında Enevre denilen yerde ortaya çıkan kitâbelerden Anabura ismini tesbit ederek şehrin yerini kesinleştirmiştir. Şehir kuzeye alçalan bir yamaç üzerinde kurulmuştur. Şehirde tiyatro ve tapınak kalıntısı ile konut temellerinin izleri görülür. Söz konusu şehirden yakın çevrede bir kalıntı gözükmemekle birlikte Şarkî Kara Ağac İlçe Halk Kütüphanesi’nin bahçesinden arsitrav blokları, sütunlar ve mezar stelleri Isparta Müzesi’ne nakledilmiştir. Enevre yakın tarih itibariyle bölge halkı tarafından daha ziyade su değirmenleriyle de tanınan bir bölgeydi. Buralarda Massalar’ın Salında’sını, Hititler’in Anabura’sını, Büyük İskender ve Trakyalı Kolonistler devrinin Neâpolis’ini bulmak, onların devirlerinden kalma Enevre, Yeniköy, Çeltik, Ördekçi-Kızıldağ Sivrisi ve Zengiler mahallerindeki MÖ’si antik eşyalarla karşılaşmak mümkündür. Dolayısıyla bölgenin bu konuda da derinliğine araştırılması için -elbette Böcüzâde Süleyman Sami’den beri- lokal tarihî sahaya inememiş aydınlarımızla oldukça geç kalınmıştır. Ki taa 15. asırdan beri Kara Ağac’ın Osmanlı arşivlerindeki gizli belgelerini tamamen gün yüzüne çıkarabilmiş değiliz.

 

KAYNAKLAR_______________________________________________

1-Ekrem Memiş, Eski Çağ Türkiye Tarihi, S.Ü.Yayınları, Konya 1989, s. 136

2- Hüseyin Şekercioğlu, Gelendost Tarihi, Bayrak Yay. İst. 1989, s. 43-Ekrem Memiş, a.g.e, S.Ü. Yayınları Konya 1989, s. 19-22

4-H. Şekercioğlu, a.g.e, s. 55-58

5-Ramazan Tunç; Şarkikaraağaç Tarihi 1, İstanbul 2005, s. 12-162

6-Mehmet Özsait, Psidia II, İ.Ü. Edb. Fak. Yayınları, 1980, s. 53-55

 

B-Nefsî Kara Ağac ve Köyleri

   Kara Ağac'ın köyden büyük kazâdan küçük nefsî (şehir) durumunda bulunduğu dönemlerde Hâmidoğulları'ndan mevzu’ubahis satışla Osmanlı İmparatorluğu'na geçişini takiben kısa süre sonra, o güne kadar yazılmayan nâhiye ve karyelerinin sâkinleri ve sâkinlerinin de üretimlerinden vergilerine kadar iştigâl sahaları defterlerde işlenmeye başlanmıştır. Çok iyi bir dereceye ve eğitime tâbi, aynı zamanda çok güzel el yazılarına hâkim Osmanlı il yazıcılarının mükemmel bir şekilde tutmaya başladıkları kayıdların Hâmid Sancağı'ndaki ilki Hicri 906 (1475-1481 yıllarına tekabül) tarihli ve TT 30 numaralı Mufassal Defter’dedir.

   Her ne kadar -Rotih’in yaptırdığı bugünkü Câmi-i Kebir’in kapısındaki kitabeye göre- Nefsî Kara Ağac’ın 1266 yılında kurulduğu yazılı ise de bu tarihin bir asır sonrasında Kara Ağac’ın Nâhiye olarak yazıldığı bu defter daha sonraki defterlere temel teşkil ettiğinden yazı karakteri ve işleniş açısından diğerlerine göre biraz farklıdır. Hâneye esas isimlerin ekseriyetinde mürekkebin dağılması sebebiyle okuma zorluğu ve hattâ bazılarını okuyamama gibi bir durum söz konusudur.

    Buna rağmen işleyiş esasına göre 1475 Tarih ve 30 numaralı TT (Tapu Tahrir) Defteri'nde en başa söz konusu şehir ve karyelerle hâsshâ-i ve tımar işlenmiş, hemen devamında 6'şar sıra olmak üzere hane sahibleri ve onun veledi (oğlu) veya biraderleri; çift, nimçift, caba, bennak veya mücerred durumlarıyla Şeyh, Muhassıl, Yeniçeri, İmam, Fakih, Hoca, Ağa, Kâtib, Kadı gibi ünvanları işlenmiştir. Bu kayıdların sonunda verilen yekûnda bu ilk defterde Çift, Nimçid ve Bennak’lar kaydedilmiş, daha sonra da hasıllar hânesine o yerdeki bütün hayvancılık ve ekimin resm ile öşürleri yazılmıştır.

  1475 tarihi itibariyle kayda geçen Nefsî Kara Ağac'daki 4 mahalle; Mahalle-i Yukarı, Mahalle-i Vasatî, Mahalle-i Câmii Kebir ve Mahalle-i Alcuklar'dır. 40 adet Karyeler (köyler) de; Karye-i Salur, Karye-i Çöküler, Karye-i Yaka Eymür, Karye-i Çavundur, Karye-i Kullar ve İmecik, 1. Karye-i Armudlu (namı diğer Habillu), Karye-i Ömercik, Karye-i Tunâ-Şâh, Karye-i Çaltı, Karye-i Uşak-Eymür, Karye-i İgdir, Karye-i Süvari, Karye-i Bey, Karye-i Karkın, Karye-i Sürtme, Karye-i Fukahalar, Karye-i Karlu, Karye-i Sollar ve Selendi, Karye-i Çeltik, Karye-i Bilcüğez, Karye-i Uludinek, Karye-i Çarıksaray, Karye-i Uluköy, Karye-i Yakaköy, Karye-i Bayat, Karye-i Ömercik, Karye-i Karlu, Karye-i Kürtün, Karye-i Nekid Karye-i Arak ve Karye-i Nekid (ma’a Arak), Karye-i Saraycık, Karye-i Orvasi, Karye-i Arslandoğmuş, Karye-i Nudra, Karye-i Köprü, 2. Karye-i Armudlu, Karye-i Zengiler, Karye-i Ördekçi, Karye-i Viran ve Karye-i Akça-Kala'dır.

   Tek Cemâ'ât Karakuzulu Cem'â'âtidir ve Bölükleri de Bölük Bozlu, Bölük Kara Yaka ve Bölük Şarvan'dır. 3 Mezra‘a ise; Mezra-i Selendi, Bağçe-Mezra‘a Karye-i Çeltik ve Mezra‘a Kullar (İmacık) İmecik'tir. Buna göre Kara Ağac'da bu tarihte 4 mahalle, 4 bölük, 40 köy ve 3 mezra'a olmak üzere 51 adet yerleşim yeri bulunmaktadır.

 

C-ZENGİLER Karyesi (Köyü) Hakkında

1-Fatih Sultan Mehmed Dönemi (1475-1481)

    Defter No: TT 0030 Sayfa No: 584

 Osmanlı’da ilk Mufassal (Tafsilatlı) Defterler’in yazıldığı tarih 1475’tir. Fatih Sultan Mehmed Dönemi olan bu tarihlerdeki yazılımlar 1481’e kadar sürmüş, daha sonra II. Bayezîd-i Veli döneminde de (1501 Öncesi) tahrirler devam ettirilmiştir.

1475’de Hâne ve Nüfusu
Zengiler	Sh. Nr.	Hâne	Nüf.
TT 0030	584	17	85

   1475’teki ilk kayıd olan TT 00 30 No’lu defterin 584. sayfasında yer alan Zengibar’da 17 hanede 18 nefer ve 85 nüfus vardır. Bunların 6’sı çift, 5’i nimçift (75 dönüm ve altında arazi sahibi), 4’ü bennak (Evli vergiye tâbi) ve 1’i bennak imam, 1’i bi’r-i mai ve 1’i de mücerred (bekâr) nüfustur.

   Köyün Şâkinleri: Emirşah veled-i Münifbaş çift, Osman veled-i Rasık çift, Yusuf mezbur o. nimçift, Çopu mezbur o. bennak, Mehmed veled-i Hacı nimçit, Bayezid mezbur o. mücerred.

   Ahmed veled-i Ahi çift, Hacı Mehmed veled-i Nasuh bi’r-i mai, Ahmed veled-i o. çift, Durmuş veled-i Hozor nimçift, Hacı Turgut veled-i o. bennak imam, Emir Hacı veled-i o. nimçift.

   Mesud veled-i Nasuh çift, Mustafa veled-i Mahmud çift, Mehmed Ferruhi bennak, Mehmed veled-i Hızır bennak, Selim mezbur o. nimçift, İsmail veled-i o.

   Mahmud veled-i o. muhassıl, İlyas mezbur Selim bennak.

  Köyün hasıl (ürün) durumuna baktığımızda; Öşr-i hınta (buğday) 1081, Öşr-i şair (arpa) 330, resmi ganem (koyun) 321, bağçe dönüm 25 ve bad-ı Heva 80, resmi nimçift ve bennak 430 guruş olarak yekûn 2327 guruş görünmektedir.

    Otuz beş dönüm yerin Tımarı Gök Hacı Hızır ve Durmuş’dur..

 

2-II. Bayezid-i Veli Dönemi 1501 Mufassal Defteri’nde ZENGİLER Köyü

Hâsshâ-i Mir livâ Defter No TT 0994 Sayfa No 350

   II. Bayezîd-i Veli Dönemi olan 1501’de TT 0994 Nolu defterin 350. sayfasında kayıdlı Tımarı Hassha-i Mir Livâ’ya ait Zengiler’in 15 hanesindeki 75 nüfusa dâhil neferler şunlardır:

1501’de Hâne ve Nüfus Durumu
Zengiler	Sh/Nr.	Hâne	Nüf.
TT 0994	350	15	75

   Emirşah veled-i İshak çift, Yusuf mezbur Süleyman ibir-i mai, Bayezid veled-i Hacı nimçift, Kulu veled-i İshak bennak, Mehmed veled-i Hacı bennak, Ahmed veled-i Ahmed bir-i mai.

   Mustafa veled-i o. çift, Ahmed veled-i Hacı Mehmed çift, Durmuş veled-i Halil  Â’ma, Hacı Turgud veled-i o. nimçift, Emir Hacı mezbur o. nimçift, Mesud veled-i Mansur çift.

   Mustafa veled-i Mahmud çift, İsmail veled-i Selim nimçift, İlyas mezbur Selim bir-i mai.

   1475’te 17 hanesi bulanan Zengiler köyünün 1501 tarihindeki hane sayısı 2 aded azalarak 15’e düşmüş ve dolayısıyla da 10 kişilik bir nüfus eksikliği ortaya çıkmıştır. Köyün öşir ve resim vergisi ödediği hasılında yazılanlar da şunlardır: Çitt ve nimçift ve bennak resmi, Öşri Hınta ve Şair, Resmi Ağnam ve Zemin, Öşri Bağad ve Kovan (Bal).

   Vakf-ı mescid-ine ait kaydında da, ‘imam tasarruf etdiği kırk dönüm yerdir imam mutasaruf olub mahsulatına sipahi dahletmeye’ yazılıdır.

 

3-1522 Kara Ağac’ının Köylerinde Hasılat Durumu

       Tımarı Hasan Koca ve Ali

   1522 Tarih ve TT 0121 Numaralı Mufassal (Tafsilatlı) defterin 504. sayfasında kayıdlı Zengiler Köyü’nde bu tarihte 11 hanede 13 nefer ve 56 nüfus vardır. Bu neferlerin içinde 5 çift, 1 bennak çift, 7 nimçift, 1 bennak ve 1 de imam mücerred bulunmaktadır. 1501’de 15 hanesi bulanan Zengiler köyünün 1501 tarihindeki hane sayısı bu defa 4 aded azalarak 11’e düşmüş ve dolayısıyla da 15 kişilik bir nüfus eksikliği ortaya çıkmıştır. Zengiler’ın hasıl miktarı da 3.320 guruşdur. Köydeki sâkinler şunlardır:

1522’de ZENGİLER Köyü’nün Hane Nüfus Hasıl ve Arazisi
Sr.	Nef	Hane	Nüfus Hanesi	Nüfus	Çift	Nimçift	Bennak	İmam	Muhasıl	Mücerred	Hasıl	Dönüm
504	13	11	11	56	5	7	1	1	-	1	3.330	40

   Bayezid veled-i Hacı bennak çift, Durfud Şah veled-i o. nimçift, Elvan veled-i Kulu nimçift, Kul ali veled-i Mehmed nimçift, Mustafa veled-i Ahmed çift, Ahmed veled-i Hacı Mehmed bennak çift.

   Emirhan veled-i o. çift, Bali Fakih veled-i Durguthan imam mücerred, Bali mezbur o. nimçift, Ali veled-i Mustafa çift, Abdi Baba veled-i Mahmud nimçift, Mahmuh veled-i Mesud nimçift.

   İlyas veled-i Bayezid  bennak.

    Hasılı 3.300 guruş olan köyün öşire tâbi gelir durumu şöyledir:

   Hınta 29 müd 2320, Şair 10 müd 270, Bağ öşri 50, Kovan öşri 16, Çift resmi 252, Bennak resmi 12, ağnam resmi 220, Zemin resmi 120 guruş.

  Vakf-ı kaydında: ‘Mescid-i imam tasarruf etdiği kırk dönüm yerdir imam mutasarruf olub mahsulatına sipahi dahletmeye’ yazılıdır.

 

4-TK-KKA 51 Nolu Tarihsiz Mufassal Defteri’nde Zengiler Köyü

         Tımarı Nebi ve Memi ve Ağa Yahya

                      Defteri No: 185/391

     Bu tarihte Kara Ağac’ın 10 köyünde zeamet vardır ki bunlar Karlı, Sollar ve Selendi, Armutlu, Fakihler, Sürtme, Akça-kal’a, Çeltik, Armudlu ve Ördekçi ile Bilcüğez’dir. Köprü ve Çaltı ile birlikte Zengiler bu köylerin arasında üç tımarlı bir köydür. Tımarları da Nebi ve Memi ve Ağa Yahya’dır.

1567’de ZENGİLER Köyü’nün Hane Nüfus Hasıl ve Arazisi
Sr.	Nef	Hane	Nüfus Hanesi	Nüfus	Çift	Nimçift	Bennak	İmam	Muhasıl	Mücerred	Hasıl	Dönüm
505-506	66	41	85	224	3	15	22	1	-	24	4202	40

  

   Zengiler Köyü; Kargın, Bayad, Köprü, Salur, İğdir, Çarık, Karlu, Eymür gibi boydan gelen kişilerin ikâmet ettiği köyler içinde aldığı ad ile dikkati çeker. Zengiler’i biz hem Kara Ağac’a tâbi olan ve bu şehir civarında, II. Kılıç Arslan dönemi 1203’te yerleştirilen Hâmid Bey’in aşiretinden olan Saçıkaralılar’la birlikte yurd edinmiş bir Türkmen soyu, hem de ‘Selçuklular’a tâbi olarak saltanat sürmüş ünlü bir Türk hanedanı ve bu hanedandan gelenlerin en meşhurunun da Haçlılar’a karşı Müslüman dünyasını savunan Musul Atabegi Nureddin Zengi’ ile tanıyoruz. Zengiler’li Atabegler’in bir diğer özelliğiyse Selçuklu Dönemi’nde şehzadeleri eğitip yetiştiren kurumların başında olmalarıdır.

   Adı ve sanı bu derece anlamlı bir hususiyeti çağrıştıran Kara Ağac Zengiler’inin 1567 tarihindeki nüfus durumuna bakıldığında 1522’deki 11 hanesi 41’e ve neferi de 66’ya yükselmiştir ki kısa süre sonra köyde neredeyse üç misli bir nüfus artışı olmuştur. Bu tarihte Zengiler’de nüfusa esas kişiler olarak 3 çift, 15 nimçift, 22 bennak ve 24 mücerredden müteşekkil 224 kişi vardır. Burada çift, nimçift, bennak ve imam aile olarak 5’er kişi, mücerred de bekâr tek kişi olarak esas alınmış ve yekûn bulunmuştur.

1567 Tarih ve 51 Nolu Mufassal Defter’de Zengiler’in Hasıl Durumu
Defter No 185	CNBM	Hınta	Şa’ir	Bağ	Afyon	Deşt	Bd. Hv.	Kovan	Zem	Bostan	Dönüm
Sayfa No 391	883	29-2320	10-600	120	-	50	130	-	100	-	40

    224 nüfuslu ve 4202 hasıllı Zengiler’de nimçift ve bennak ve mücerred resmi 883, Öşri hınta 29 müd 2320, Öşri şair 10 müd 600, Öşri kovan 120, Resmi zemin 100, Deştbani 50, Bad-ı heva 130 guruş olarak kayıdlıdır. Hınta; buğday, Şair; arpa, Kovan; bal, Deştbani; bekçi, Bad-ı heva; eğlence manâsına gelmektedir.

4-TK-KKA 51 No’lu Tarihsiz Mufassal (Tafsilatlı) Defter’de ZENGİLER Sâkinleri

Defter Sayfa No: 188 Sıra No: 415

     Tımarı Yeniçeri Mehmed

       Karye-i ZENGİLER’in 1567 sâkinlerine baktığımızda karşımıza çıkan isimler şunlardır:      

   Piri veled-i Kaya nim, Veli veled-i o. bennak, Hızır mezbur o. mücerred, Hacı veled-i Kaya, nim, Hüseyin veled-i o. bennak, Budak mezbur o. bennak, İbrahim veled-i Kaya, nim,

   Mustafa mezbur o. bennak, Ece Veli veled-i o. bennak, Nurullah mezbur o. mücerred, Süleyman veled-i Kaya nim, Mehmed veled-i o. bennak, Ahmed mezbur o. bennak, Hasan mezbur o. mücerred.

   Hasib veled-i Bali Fakih çift, Durmuş veled-i o. mücerred, Bali mezbur o. mücerred, Hacı Bali veled-i Emir Şah, çift, Emrullah veled-i o. mücerred, Ayvad Veled-i Ali, nim, Ali veled-i o.bennak.

   Mahmud mezbur o. mücerred, Hacı veled-i Ali çift, Hakkı veled-i o.bennak, Gökçe veled-i Veli nim, Ramazan veled-i o. bennak, Emrullah mezbur o. mücerred, Muharrem mezbur o. mücerred.

   Budak mezbur o. bennak, Seydi veled-i Veli, nim, Hakkı veled-i o. bennak, Arab veled-i Veli nimçift,

Abdülkerim veled-i o. bennak, Nurullah mezbur o. mücerred, Veli veled-i Hızır Baba bennak.

   Mehmed veled-i Abdurrahman nim, Muharrem veled-i o. mücerred, Baban mezbur o. mücerred, Ramazan veled-i Mustafa nim, İbrahim veled-i o.mücerred, Receb veled-i Mustafa Bennak, Süleyman veled-i o. mücerred.

   Sefer mezbur o. mücerred, Mahmud mezbur o. mücerred, Nebi veled-i Ahmed, nim, Kalender veled-i o.mücerred, Mehmed mezbur o. mücerred, Lütfi veled-i Şahkulu nim, Süleyman mezbur o. bennak.

   İsmail veled-i Elvan nim, İlyas mezbur o. nim, Hızır mezbur o. bennak, Abdüllâtif veled-i o. bennak, Derviş mezbur o. bennak, Pir Mehmed mezbur o. mücerred, Musa mezbur o. mücerred.

Ali veled-i o. bennak, Musa veled-i Tolak Beğ nim, Ali veled-i o. mücerred, Mustafa veled-i Torbeğli bennak, Torbeğliveled-i Hüseyin bennak, Ece Bali mezbur o. mücerred, Receb veled-i Aydın, nim.

   Kasım veled-i o. mücerred, Yusuf veled-i o. mücerred.

   Hasıl 4.202 guruş olan Zengiler’in öşir ve resimleri de şöyledir: Nimçift ve bennak ve mücerred resmi 883, Öşri hınta 29 müd 2320, Öşri şair 10 müd 600, Öşri kovan 120, Resmi zemin 100, Deştbani 50, Bad-ı heva 130 guruş. Vakf-ı mescid-i imam tasarruf ettiği kır dönüm yer imam tasarruf olub muta sarrıfına sipahi dahletleye  ber mucebi defteri köhne

   Kara Ağac geneli köylerin ürünlerine baktığımızda da buğdayda Salur en başta gelirken onu takibeden köyler Karlı, Armudlu, Ömercik, Nekid ve Bilcüğez’dir. Nekid ma’a Arak’ta da buğdayın yüksek seviyede ekildiğini görüyoruz. En fazla arpa Yaka Eymür’de, ardından Salur’dadır. Bağ ve bad-ı heva bakımından Uludinek çok önlerde seyrediyor. Orvasi’de afyon ekilmese de önemli ölçüde bağcılık ve biraz da arıcılık vardır. Arıcılıkta (Kovan) ise Salur ile Ulu-dinek, afyon’da Bilcüğez ve Viran, bostanda ise Salur ve Çeltik en fazla üreten ve öşür ödeyen yerlerdir. Yine Orvasi’deki gibi Nekid ma’a Arak’ta düşük seviyede görülen zemistâni (Kışlık giyecek) ve deştbanide (bekçi vergisi)  Yaka Eymür, Salur ve Çöküler aynı miktar ile başı çekerken cebe, nim, bennak ve mücerred resminde Ömercik diğer köylere büyük fark atıyor. Bu durumda Salur’u, en fazla buğday, bal ve bostan üreten, aynı zamanda en çok zemistâni (kışlık giyecek için verilen para) alan köy olarak görüyoruz. Yaka-Eymür arpa, Bilcüğez (Belceğiz) afyon, Uludinek de bağ ile rekor seviyede üretim gösteriyorlar. Nâhiyede bugün yerinde olmayan köylerden Sürtme, Nevşirvan ve Kürtün olmak üzere sadece üç köyde bağ dikilmiyor. Afyon ekiminde ise köyler neredeyse yarı yarıya fire veriyor. Tam 14 köyde ekim yapılmıyor. Bizim dikkatimizi çeken en önemli husus, coğrafi açıdan rakım düşüklüğü olan ve özellikle Beyşehir Gölü seviyesine yakın köylerin daha verimsizlik göstermesidir. Öyle ki Fakihler ve Çeltik, Salur ile sınırlı olmalarına rağmen her ikisinde de ciddi üretim azlığı göze çarpıyor. Çeltik sadece bostanda Salur’un ardından ikinci sırayı alıyor. Elbette Nâhiye Kara Ağac ovasında söz konusu olan verim, yalnızca tarıma dayalı değildir. Bu bölgede aşiretlerin gelir kaynaklarından en önemlisi olan hayvancılık da yapılmıştır.

 

D-51 Nolu Son Mufassal’a Göre Kara Ağac ve Karyeleri

      “Nefsi Kara Ağac ve Karyelerinin 1567’de Hâne Nüfus ve Hasıl Durumu” tablosu itibariyle Kara Ağac ve köylerinde hane ve nüfus ve gelir durumu hakkında genel bir bilgiye sahib olmak mümkündür. Karye-i Zengiler’in 4.202 guruş olarak hesablandığı öşür ve gelir kaynağını teşkil eden vasat meblağdaki ürün durumu köye ait defterin 415 No’lu sayfasının altında yer aldığı gibi “Kara Ağac'ın TK-KKA 51 Nolu Tarihsiz Mufassal'da Öşür ve Resmleri” başlığı altındaki bir tablomuzda da belirtilmiştir.  

   Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde bulunan bu mufassal defter, daha öncekilere göre daha gelişmiş ve çok güzel bir yazı üslûbuyla işlenmiş olup, okumada en kolay olanıdır. Defterdeki bilgiler itibariyle, bize hanelerin ve dolayısiyle buna bağlı olarak da nüfusun arttığını gösteren defterin hemen başındaki mukaddemenin de, Kara Ağac’daki bazı köy ve mevkiileri belirtmesi açısından önemi oldukça büyüktür. Elimizde tam teşekküllü belgeler olmasına rağmen isimlerin ekseriyetle, veled-i Ahmed ve veled-i Mehmed gibi mükerrerlik gösterişi itibariyle 1567 ile 1831 nüfusundaki sâkinleri birleştirerek bir sülâle şeceresi çıkarmak mümkün değildir.

   Bu itibarla bugüne göre geriye giderek en sağlıklı sülâle hareketini bulmak için 1831 Osmanlı Genel Nüfus Sayımını esas almak zorundayız. Çünkü Osmanlı’daki bu ilk nüfus sayımı daha gerilerdeki; yani ne 1475, ne de 1501, 1530 ve 1567’lerdeki kayıdlara hiç benzemez. Daha tafsilatlı ve sülâleler lâkaba dayalı kayıdlara alınmışlardır. Yine de elimizdeki belgelerde Fatih Sultan Mehmed, II. Bayezid-i Veli, Yavuz Sultan Selim, Kanuni ve II. Selim dönemlerine ait Zengiler Köyü sâkinlerinin belge bilgileriyle 1831 Nüfus Sayımı’nda geçen sülâlelerin bağlantı kurulamama gerçeğine rağmen bunların isim, hane, nüfus, nefer ve diğer bilgilerini inceleyerek burada vermeye ihtiyaç duyduk.  

 

ZENGİLER KÖYÜ’nün 1831 NÜFUSU

Tarih 1831 Sayfa No 3237/286-287

   Hâmid Sancağı, Ağlasun, İncir, Kara Ağac-ı Yalvac, Afşar Kazâsı Hicri 1246 (M.1831) Tarih ve 3237 Nolu Müslim Defteri’nin 286 ve 287. sayfalarında yer alan Zengiler Köyü’nün sâkinleri 1831’deki Osmanlı Genel Nüfus Sayımı itibariyle kayıd altına alınmıştır. Buna göre köyün halkı aşağıda görüldüğü üzre Ter ve Kara Bıyıklı 16 kişi, Kara ve Sarı Sakallı 8 kişi, Bir Yaşından 16 Yaşına Kadar Varınca 18 kişi, Ak ve Kır Sakallı ve Alil 4 kişi, Ticarette Olanlar 6 ve Asâkir-i Mansure’de (Asker mensubu) Olanlar 1 kişi olarak yekûn 53 kişiden teşekkül etmektedir. Bu kişiler akrabalık bağları, mesleği, doğum ve ölümü ile yaşları itibariyle aşağıda gösterilmiştir.

 

   3237/311

   Molla Ali       Mehmed          Oğlu                        Oğlu            Oğlu     Oğlu        Kasaboğlu

 Karasallı          Muhtar         Hasan Hüseyin          Mustafa         Ali     Ramazan      Osman              

İmam ve Hatib    Yaşı 45                  Doğumu 1247        Terbıyıklı     Yaşı 12    Yaşı 5         Karasakallı

     Yaşı 30                                                                          Yaşı 18                                           Yaşı 37

    

    Çakaloğlu      Oğlu        Oğlu            Oğlu              Oğlu        Yusuf’unoğlu      Hüseyin’inoğlu

     Hüseyin     Osman          İsa        Nurullah            Yusuf              Ali                     Ahmed

     Yaşı 50        Karasakallı   Yaşı 7         Yaşı 3              Sarıbıyıklı         Yaşı 2                 Kumralbıyıklı  

  Ölümü 1249     Yaşı 30                                                                  Askere gitti (Mansure)

                                                                                                                 1249 Yaşı 26

                                                             

Karamustafaoğlu    Oğlu        Ümmetoğlu    Oğlu               Ümmetoğlu           Oğlu        Tiryakioğlu

      Mehmed         Mehmed     Süleyman     İsmail            Abdurrahman       Ümmet         Hasan                          

    Sarısakallı      Doğumu 1250     Karasakallı    Yaşı 6             İstanbulda Kayıkçı     Yaşı 10         Yaşı 55

      Yaşı 30                                      Yaşı 35                                       Yaşı ..                           

                                                                                                                                              

     Oğlu            Oğlu            Oğlu               Oğlu              Tiryakioğlu                 Oğlu              Oğlu    

Mehmed        Mustafa    Süleyman    Abdurrahman             Ali                       Ahmed          İbrahim

 Terbıyıklı         Terbıyıklı      Yaşı 13              Yaşı 9            İstanbul’da Kayıkçı           Terbıyıklı         Yaşı 12

    Yaşı 20        Yaşı 17                                                                      Yaşı ..            Askere gitti (Mansure)

                                                                                                                                       1251 Yaşı 17

 

    Oğlu   Karahüseyinoğlu    Oğlu      Süleyman’ınoğlu    Mehmed’inoğlu  Tiryakioğluoğlu    Avanoğlu

    İlyas         Mehmed         Süleyman         Ali                   Ahmed              Abdurrahman’ın       Musa                                                                                                                    

      Yaşı 7         Alil        Terbıyıklı      Doğumu 1251             Yaşı 15                         oğlu Ramazan    Karabıyıklı

                    Yaşı 35       Yaşı 18                                                                                        Yaşı 1              Yaşı 27                                                                                                                                                 

                                                                                                                            

       Oğlu       Topkaraoğlu            Kardeşi            Asioğlu         Oğlu         Oğlu               Haliloğlu

      İsmail         Hüseyin                Mahmud          Ahmed          Musa        Eyüb                  Halil  

       Yaşı 7         Terbıyıklı                    Kimsesiz           Kimsesiz       Terbıyıklı    Yaşı 12               Karasakallı

   Ölümü 1251  Kimsesiz Askere gitti  Yaşı 15                Yaşı ..           Yaşı 18                                   Yaşı 30

­­­­­­­­­­­       Yaşı 17         Ölümü 1247

 

   Sarıoğlu          Mollohüseyinoğlu        Kardeşi        Kardeşi     Veli’ninoğlu      Hasan’ın  Kardeşi

    Hasan                   Hasan                     Osman           Veli            Mehmed                Halil   

  Sarıbıyıklı                Sarıbıyıklı                    Terbıyıklı       Karabıyıklı         Yaşı 5              Askerde (Mansure)

Askere gitti (Mansure)  Yaşı 25                        Yaşı 20        Yaşı 23                                                 Yaşı ..                                  

       Yaşı 20                                                 Ölümü 1247

                                                                      

     Oğlu                Oğlu            Oğlu               Mollaalioğlu        Murtazaoğlu    Oğlu             Oğlu   

Abdurrahman     Mustafa     Mehmed       İkinci Mustafa’nın        İsmail            İsmail           Ahmed        

    Askerde              Terbıyıklı       Yaşı 5                Üveyoğlu                Kara sakallı   Doğumu 1251     Yaşı 3          

 (Mansure) Yaşı..    Yaşı 17                               Süleyman Yaşı 5

                                                       

­­­­­­­­­­­­­Hasan’ın Kardeşi   Kizboğlu       Oğlu     Güccükibrahimoğlu  İmamoğlu Süleymanoğlu   Uzunömeroğlu       Abdullah                  Hasan       Mehmed        İbrahim                İlyas        Uzun İsmail          Mustafa

Terbıyıklı          İstanbul’da Kayıkçı  Doğ. 1252     Terbıyıklı                Yaşı 35      Askerde (Mansure)  Terbıyıkı 

Ölümü 1254           Yaşı..                                         Yaşı 18               Ölümü 1250      Ölümü 1251        Yaşı 20

 

 ­­­­­­­­­­­­­Abdülceliloğlu            Oğlu  

     Mustafa             Abdülcelil

 İstanbul’da Kayıkçı        Yaşı 2          

        Yaşı ..                 Ölümü 1251

______________________________________________________________________________________

Ter ve Karabıyıklı       Kara ve Sarı Sakallı     Bir Yaşından Onaltı Yaşına Varınca    Ak ve Kır sakalı ve Alil

            16                                  8                                              18                                            4

   Ticarette Olanlar       Asakir-i Mansurede Olanlar

                6                                 1                                                                                                   Yekûn 53          

 (*) Hicrî Tarihe 585 yıl eklenerek Milâdî tarih bulunur

 

E-Karye-i Zengiler Tâ‘bi Kara Ağac

   Bütün bu bilgileri ihtiva eden defterler ise bizim esas aldığımız yıllara göre daha ileride (H.1260-1261) 1840’ü yıllarda yazılmıştır. 1839 Osmanlı Genel Nüfus Sayımı itibariyle gördüğümüz çiftçi-rençber, çoban, bakkal (bak’al), derzi, debbağ, helvacı ve berber gibi meslekî hususların analizinde rençber-çiftçi ifadesinin yoğunluğu hattâ neredeyse tamamı bize Kara Ağac ve köylerinde daha ziyade ziraî faaliyetlerin revaçta olduğunu göstermektedir.

   Biz burada 1831 Nüfusu olarak Osmanlı’nın son zamanlarındaki ilk sayımı olan 3262 Nolu “Hâmid Sancağı’nda Kâin Kara Ağac-ı Yalvac Kazâsı’nın Kasaba ve Karahalarında (köylerinde) mütemekkin Ahali İslâm Nüfus Defteri ile 3237 Nolu İcmal Defterlerini esas almış bulunuyoruz. Zengiler Köyü’nün 3262 defterindeki Sâkinleri aşağıda ele alınmıştır.

 

Karye-i Zengiler Tâbi Kara Ağac

Defter No: 47-424

DH1/1-Muhtar-ı evvel orta boylu, kır sakallı Mehmed veled-i Mustafa, 60

        2-Redif, oğlu orta boylu, kara bıyıklı Mustafa, 27

        3-Diğer oğlu Ramazan, 9

        4-Diğer oğlu Ahmed, 3

        5-Diğer oğlu Ali, 2

DH2/6-Muhtar-ı sani orta boylu, ak sakallı Süleyman veled-i Himmed, 62

        7-Kısa boylu, ter bıyıklı İsmail, 20

DH3/8-Oğlu, orta boylu, kır sakallı Abban veled-i Himmed, 45

        9-Oğlu şab-ı emred Himmed, 18

        10-Diğer oğlu Ali, 3

DH4/11-Orta boylu, ter bıyıklı çiftçi Eyub Ahmed, 14

DH5/12-Orta boylu, sarı sakallı çiftçi İbrahim veled-i İbrahim, 30

DH6/13-Orta boylu, kara sakallı çiftçi Mehmed veled-i Hasan, 35

        14-Oğlu Hasan, 3

        15-Karındaşı Ramazan, 9

DH7/16-Orta boylu, ak sakallı çiftçi Ali veled-i Mehmed, 60

        17-Oğlu orta boylu, kara bıyıklı Ahmed, 27

        18-Diğer oğlu, İbrahim, 17

DH8/19-Orta boylu, ter bıyıklı çiftçi Hasarı veled-i Sarı Hasan, 27

DH9/20-Orta boylu, kara sakallı çiftçi Osman veled-i Hüseyin, 35

         21-Oğlu İsa, 17

DH10/22-Orta boylu, sarı sakallı çiftçi Yusuf veled-i Hasan, 40

DH11/23-Orta boylu, sarı bıyıklı çiftçi Ahmed veled-i Hasan, 27

          24-Oğlu Ali, 3

DH12/25-Orta boylu, sarı sakallı çiftçi Mehmed veled-i Hasan, 30

          26-Oğlu Ahmed, 17

          27-Övey oğlu, orta boylu, sarı sakallı Süleyman veled-i Ali, 27

          28-Övey (*) hafidi Ali veled-i Süleyman, 4

          29-Diğer övey hafidi Hüseyin, 3

DH13/30-Orta boylu, köse sakallı çiftçi Hasan veled-i Hüseyin, 35

          31-Övey oğlu şab-ı emred Mehmed veled-i Veli, 17

DH14/32-Orta boylu, ter bıyıklı çiftçi Abdullah veled-i Hüseyin, 23

DH15/33-Orta boylu, sarı sakallı rençber Mehmed veled-i Halil, 40

          34-Oğlu Mehmed, 9

DH16/35-Kısa boylu, kır sakallı kaynakçı Hasan veled-i Araboğlu Yusuf, 55

DH17/36-Orta boylu, kara sakallı Mustafa veled-i Halil, 30

DH18/37-Orta boylu, ak sakallı Halil veled-i Süleyman, 70

     

Kazâ-i Kara Ağac-ı Yalvac (11 Şubat 1842) Vergi Defterinde ZENGİLER Köyü Sâkinleri

   Bizim bu köy tarihleri içinde ele aldığımız Zengiler Köyü’ne ait defterler; 1475’ten itibaren 1501, 1522 ve 1567 Mufassal (Tarihsiz) Defter olmak üzere 4, 1831 Tarihli Osmanlı Genel Nüfus Sayımı Defteri, 1831 İcmal Defteri ve 1 aded de 1842 Vergi defterleridir. Ayrıca bu seriye girebilecek 1 de Temettü’ât Defteri vardır ki böylece 8 defterde Zengiler kaydı bulunmaktadır. Vergi defterleri 1842’de ele alınan ve Temettü’ât defterlerinden önceki son defterlerdir. Osmanlı’da esasen bir hayli defter daha vardır. Bunları incelesek de burada ele almadık. Son defter olar Vergi Defteri sâkinleri aşağıya alınmıştır.

 

Kazâ-i Kara Ağac-ı Yalvac 11 Şubat 1842 Tarihli Vergi Defterinde Zengiler Köyü Sülâleleri

Defterin başındaki Kara Ağac’ın Câmi-i Kebir Mahallesi’ne mahsus giriş kaydı şöyledir:

Bismillâh (*)

   Hâmid Sancağı’nda kâin Kara Ağac-ı Yalvac Kazâsı’nın hâvi olduğu mahallât ve kurası ahalilerinin H. 57 (M. 1842) senesine mahsuben bâ Fermân-ı Âli tarh olunan vergiyi mahsusasının defteridir

Kazâ-i Kara Ağac-ı Yalvac

   Bermuceb-i Fermân-ı Alî tarh olunan kaffe-i verginin miktarı: 361020,

  H. 56 senesi (M. 1841) Affı Şahane olan: 61016/300004

Mahalle-i Câmi-i Kebir

  Mahalle-i mezbur hissesine marifet-i şer 7 ve meclis ve ahali marifetleriyle tarh olunan..

  Vergi kaydına emsal satır: Müdür-i Kazâ Hacı Şaban Ağa veledi Hacı Osman Ağa’nın 2 taksit vergisi. İlk taksit 500 akçe, ikinci taksit 500 akçe, Cem’an: 1000 akçe. İhsan-ı şahane: 170 akçe/ 870 akçe

 

Zengiler Köyü’nün Vergi Mükellefi Sâkinleri

42/1-Muhtar-ı evvel Tiryakioğlu Mehmed veledi Hasan

42/2-Muhtar-ı sani Süleyman veledi Himmed

42/3-Çiftçi Avanoğlu Mehmed veledi Mustafa

42/4-Çiftçi Mehmet veledi Kara Hüseyin 

42/5-Çiftçi Tiryakioğlu Ali veledi Mehmed

42/6-Rençber Asioğlu Eyüb veledi Ahmed

42/7-Çiftçi İmamoğlu Hasan veledi Hüseyin

42/8-Çiftçi Çakaloğlu Osman veledi Hüseyin

42/9-Rençber Çakaloğlu Yusuf veledi Hüseyin

42/10-Rençber Çakaloğlu Ahmed veledi Hüseyin

42/11-Rençber İbrahim veledi Küçük İbrahim

42-12-Rençber Sarıoğlu Hasan veledi Hasan

42//13-Rençber İmamoğlu Abdullah veledi Hüseyin

42/14-Rençber Mehmed veledi Halil

42/15-Rençber Halil veledi Süleyman

  1699’lu Yıllarda Tanzim Olunan Belgeler içinde Zengiler Köyü Hakkında bir belge bulunmamaktadır. Sadece aşağıda görüldüğü üzre sene 250’ye ait ‘Hacı Şaban Ağa’nın zimmetinden bâki kalan matlubunun defteri’ndeki bir Berat’ta ‘Zengiler karyesinden 945 guruş’ kaydına göre ile borçlu görünmektedir. Bu defterin orijinali ise şu şekilde tanzim olunmuştur:

    BERAT .. OLDUKLARI

  Bin iki yüz altmış dört senesi hane .. ile  kuranın diğer mahalle birinci köy terkabad Kara Ağac kazâsının mudilerinden Hâcı Şaban Ağa’nın, Rıfat’ın ve .. kazai mezburun altmış üç senesi ve Yerköy mahsusa matlubatından merkumun ödemişinin Salih Ağa bakiyesinden olarak kazai mezkurdan olan matlubundan mahal birisi mezkur teraa ve mudi bir mensub ve … mahallesiye … Mustafa Çavuş …   …  mukataaları teraadan yekûn yekûn kaza-i mezbur Sandık Emini Hâfız Hatib Osman’ın defteri muhasıl mahallelileri devayit? olunmuş Ğayran.. şebim kazai mezburun ve kuradan matufi merkum Hacı Şaban Ağa’nın zimmetinden bâki kalan matlubunun defteridir sene 250

Çukur mahallesinin Ulu mahallesinden bağ 4515.5 guruş

Câmi Kebir mahallesinden bağı ….kadar 5804 guruş

Orta mahallesinden 5020 guruş

Alcıklar mahallesinden 3120 .. guruş

Çarıksaray mahallesinin Bölükler mahallesinden 8590 guruş

Karye-i mezbur mahallesinin Ulu mahalleden 3568.5 guruş

Karye-i mezburun Çukur mahallesinden 3806 guruş

Suvar karyesinden 914 guruş

Köprü karyesinden 2466 guruş

Vakıf dinek karyesinden 2141 guruş

Ulu dinek karyesinden 332.5 guruş

Oğras karyesinden 1110 guruş

Arak karyesinden 1079 guruş

Çaltı karyesinden 219 guruş

Beyve Eyublar karyesinden 4240 guruş

Donarşa karyesinden 9292 guruş

Fakalar karyesinden 7468 guruş

Armudlu karyesinden kuradan: 3599,5 guruş, .. 0450 guruş

Çeltik karyesinden 4173 guruş

Belceğiz karyesinden 4821 guruş

Salur karyesinden 4162 guruş

Ördekçi karyesinden 1431 guruş

Yaka emir karyesinden 471 guruş

Çavındır karyesinden 2704.5 guruş

Viran karyesinden 204 guruş

Nudra karyesinden 1696 guruş

Zengiler karyesinden 945 guruş

Ayas çiftliğinden Salur karyesine 1714 guruş

Hacı Eyub oğlu İbrahim Ağa’dan 942 guruş

Veli ağadan1933.5 guruş

Ramazan Ağa’dan 1101.5 guruş

… Mehmed Ağa’dan 1787 guruş

Tekelioğlu Eyub’dan 872 guruş

Hacı Şaban’dan 1179 guruş

Hâfız Osman Efendi’den 1622.5 guruş

Hasan Ağa’dan 2251 guruş

Emin Efendi’den 455.5 guruş Çavuş Hâcı Mustafa’dan 1850 guruş

Etmekci Salih’den 200 guruş

Handak Emin Hâfız Osman’dan 3651 guruş

Hacı Yusuf Ağa’dan 150 guruş

Kasab Ömer’den 363.5 guruş

…Tabidurun  Ramis’den? 140 guruş

Yağcı Ecir’den 48 guruş

Şatıroğlu Hâcı Hüseyin’den 370 guruş

Hâcı Mehmed’den 1869 guruş

Merkum Hâcı Şaban Ağa’nın müteveffasıyle kabul etdiği hasıllar 44217.5 guruş

Muhibbiler mukayyid  ve … ve Hâcı İbrahim ve Hâcı Ömer ve Hâfız Osman müferalarından ve katır …. Guruş 11.323.5 guruş

Cem’an 168 184.5 guruş

  

NETİCE

    Şarkî Kara Ağac’ı ilgilendiren Nüfus Sayımı Defterleri yanı sıra ayrıca kişilerin meslekleri ile sahib oldukları tarla ve hayvanat, bunları ilgilendiren 1840 ve 1841 yıllarındaki iki senelik hasılatları ve bunlar için ödedikleri vergilerin yekûnlarını gösteren ve Temettü’ât denilen Kazanç Defterleri de Osmanlı Devleti’nde tutulmuştur. Temettü’âtlar ekseri köy veya şehirlerin varlıklı simalarını ilgilendirdiği gibi amele, çoban, oduncu, değirmenci, zira’at erbabı, imam, hatib vs. kimseleri de ilgilendirmekteydi.

  Bu defterlerde kişiler 1831’den 10 yıl sonra yazıldıklarından yakın tarihe ait sülâlelerin aranmasında da bir kolaylık sağlaması bakımından önemli sayılırlar. Osmanlı Devleti’nde ayrıca 1893 öncesi ve bu tarihte de sayımlar yapılmışsa da başarı sağlanamadığından Hicrî 1320 (1904-1905) tarihindeki sayım, Kadın ve Erkek’lerin ilk defa bir arada sayılması hususiyetiyle çok öneme sahibdir.

    Osmanlı Arşivleri’nde bulunmayıp il ve ilçelerin nüfus müdürlüklerinde muhafaza edilen 1904 Nüfus Sayımı Defterleri bugüne göre Sülâle araştırmaları için de çok faydalı bir durum arzeder.

   Bu itibarla Zengiler Köyü’ne ait 1904 Yılı Nüfus Defterleri bilgilerini, elimizde mevcut olmadığından değerlendiremiyoruz. Buna rağmen Zengiler’i Cumhuriyet Dönemi defterlerde bulmamız mümkün olmasa da geçmişi itibariyle bugünkü Zengiler Köyü’nün Genel Nüfus Hareketleri hakkında kendi vatandaşlarına fayda sağladığımızı umuyoruz.